Theo báo cáo toàn cầu về trẻ em và HIV/AIDS được Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc công bố mới đây, khoảng 320 trẻ em và vị thành niên tử vong mỗi ngày vì các nguyên nhân liên quan đến AIDS trong năm 2018, hoặc 13 trường hợp tử vong trong mỗi giờ.

Khả năng tiếp cận thấp với điều trị bằng thuốc kháng vi rút, bên cạnh những nỗ lực dự phòng hạn chế là nguyên nhân hàng đầu gây ra những trường hợp tử vong này, khi chỉ 54% trẻ em trong độ tuổi từ 0 đến 14 sống chung với HIV trong năm 2018, tức 790.000 trẻ em được điều trị bằng thuốc kháng vi rút.

Dữ liệu cho thấy sự chênh lệch sâu sắc giữa các khu vực trong việc tiếp cận điều trị ở trẻ em nhiễm HIV. Tỷ lệ tiếp cận cao nhất ở Nam Á với mức 91%, tiếp theo là Trung Đông và Bắc Phi (73%), Đông và Nam Phi (61%), Đông Á và Thái Bình Dương (61%), Mỹ Latinh và Caribbean (46%); Tây và Trung Phi (28%).

Các bà mẹ tiếp cận với biện pháp kháng vi rút để ngăn chặn sự lây truyền vi rút sang con của họ đã tăng lên trên toàn cầu, đạt 82%, tăng từ dưới 44% từ 10 năm trước. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa các khu vực vẫn tồn tại, khi Đông và Nam Phi có tỷ lệ bao phủ cao nhất (92%), tiếp theo là Mỹ Latinh và Caribbean (79%), Tây và Trung Phi (59%), Nam Á (56%), Đông Á và Thái Bình Dương (55%) và Trung Đông và Bắc Phi (53%).

Việc ngày càng có nhiều phụ nữ mang thai điều trị bằng thuốc kháng vi rút để ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con đã giúp ngăn ngừa khoảng 2 triệu ca nhiễm HIV mới và ngăn ngừa tử vong của hơn 1 triệu trẻ em dưới 5 tuổi. 

Dữ liệu bổ sung từ báo cáo bao gồm:

- Năm 2018, khoảng 160.000 trẻ em trong độ tuổi 0-9 bị nhiễm HIV mới, nâng tổng số trẻ em trong độ tuổi này sống chung với HIV lên 1,1 triệu.

- 89.000 trẻ em dưới 5 tuổi bị lây nhiễm bệnh khi mẹ mang thai hoặc đẻ; 76.000 trẻ bị nhiễm bệnh khi được cho bú trong năm 2018.

- 140.000 bé gái vị thành niên bị nhiễm HIV mới trong năm 2018, so với 50.000 bé trai vị thành niên.

Để chấm dứt HIV/AIDS như mối đe dọa sức khỏe cộng đồng cho các thế hệ tương lai, UNICEF đang kêu gọi các chính phủ và đối tác:

- Cải thiện dữ liệu xét nghiệm và điều trị HIV cho trẻ em và vị thành niên để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các nhóm dân số dễ bị tổn thương này.

- Đầu tư và thực hiện các can thiệp hiệu quả và sáng tạo để khẩn trương thu hẹp khoảng cách trong xét nghiệm và điều trị cho trẻ em và vị thành niên sống chung với HIV.

Chi phí của việc thất bại trong xét nghiệm và điều trị cho mọi trẻ em có nguy cơ nhiễm HIV là chi phí đo bằng cuộc sống và tương lai của trẻ, một chi phí mà không xã hội nào có thể chi trả. Các sáng kiến về HIV cần được tài trợ và trang bị đầy đủ để duy trì, bảo vệ và cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ em.