Hướng tới Ngày Thế giới Không Thuốc lá 31/5/2019, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe lá phổi, hơn 40% các trường hợp tử vong liên quan đến thuốc lá do các bệnh về phổi như ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và bệnh lao. WHO kêu gọi các quốc gia và các đối tác tăng cường hành động để bảo vệ mọi người khỏi phơi nhiễm với thuốc lá.

Mỗi năm, thuốc lá gây tử vong cho ít nhất 8 triệu người. Hàng triệu người mắc ung thư phổi, lao, hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do thuốc lá gây ra. Lá phổi khỏe mạnh là điều cần thiết để có một cuộc sống khỏe mạnh.

Năm 2017, thuốc lá đã gây tử vong cho 3,3 triệu người sử dụng và những người phơi nhiễm với khói thuốc thụ động do các bệnh về phổi, bao gồm: 1,5 triệu người tử vong do các bệnh hô hấp mãn tính; 1,2 triệu người tử vong do ung thư (khí quản, phế quản và phổi); 600.000 trường hợp tử vong do nhiễm trùng đường hô hấp và bệnh lao. Hơn 60.000 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong vì nhiễm trùng đường hô hấp dưới do khói thuốc thụ động. Những người sống đến tuổi trưởng thành có nhiều khả năng mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) sau này.

Những gì có thể thực hiện?

WHO kêu gọi các quốc gia chống lại đại dịch thuốc lá thông qua thực hiện đầy đủ Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) và thực thi các hành động kiểm soát thuốc lá hiệu quả, bao gồm khuyến cáo của WHO về giải pháp chính sách MPOWER, ví dụ bằng cách giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá thông qua thuế, tạo ra những không gian không khói thuốc và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá.

WHO cũng khuyến khích các bậc cha mẹ và lãnh đạo cộng đồng thực hiện các bước để bảo vệ sức khỏe của gia đình và cộng đồng bằng cách thông báo và bảo vệ họ khỏi những tác hại do thuốc lá gây ra.

Phơi nhiễm với thuốc lá ảnh hưởng lớn đến sức khỏe lá phổi của mọi người trên khắp thế giới, bao gồm:

Ung thư phổi: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi, gây ra hơn 2/3 số trường hợp tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu. Phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động tại nhà hoặc tại nơi làm việc cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Bỏ thuốc lá có thể làm giảm nguy cơ ung thư phổi, sau 10 năm bỏ thuốc lá, nguy cơ ung thư phổi giảm xuống khoảng một nửa so với người hút thuốc.

Bệnh hô hấp mãn tính: Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), một tình trạng tích tụ chất nhầy chứa mủ trong phổi dẫn đến ho đau tức và khó thở. Nguy cơ phát triển COPD đặc biệt cao ở những người bắt đầu hút thuốc khi còn trẻ và những người phơi nhiễm với khói thuốc thụ động, vì khói thuốc lá làm chậm sự phát triển của phổi một cách đáng kể. Thuốc lá cũng làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, điều này khiến hạn chế hoạt động và góp phần gây ra khuyết tật. Ngừng hút thuốc sớm là phương pháp điều trị hiệu quả nhất để làm chậm sự tiến triển của COPD và cải thiện các triệu chứng hen suyễn.

Hậu quả kéo dài suốt đời: Thai nhi trong tử cung tiếp xúc với độc tố trong khói thuốc lá, thông qua việc hút thuốc của mẹ hoặc phơi nhiễm với khói thuốc thụ động, thường xuyên bị giảm chức năng và sự phát triển của phổi. Trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ khởi phát và làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, viêm phổi, viêm phế quản và nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên. Những người hút thuốc nên đảm bảo họ không bao giờ hút thuốc khi có trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Bệnh lao phổi: Bệnh lao gây hại cho phổi và làm giảm chức năng của phổi, điều này càng trở nên trầm trọng hơn do hút thuốc lá. Khoảng ¼ dân số thế giới có bệnh lao tiềm ẩn, khiến họ có nguy cơ thúc đẩy bệnh phát triển. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh lao cao gấp đôi. Khi bệnh lao phổi phát triển, kết hợp với các tác động có hại do hút thuốc lá đến sức khỏe lá phổi, làm tăng đáng kể nguy cơ khuyết tật và tử vong do suy hô hấp. Những người mắc bệnh lao nên thực hiện ngay lập tức các bước để bỏ thuốc lá, giúp việc điều trị bệnh lao phổi của họ có hiệu quả.

Ô nhiễm không khí: Khói thuốc lá là một dạng ô nhiễm không khí trong nhà nguy hiểm, nó chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó 69 chất được xác định là gây ung thư. Mặc dù khói thuốc có thể vô hình và không mùi, nhưng nó có thể tồn tại trong không khí tới năm giờ.

Thuốc lá liên quan đến các Mục tiêu Phát triển Bền vững: Để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) nhằm giảm một phần ba tỷ lệ tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm vào năm 2030, kiểm soát thuốc lá phải là ưu tiên của các chính phủ và cộng đồng trên toàn thế giới.