Sau hơn một thập kỷ đạt được những tiến bộ chắc chắn trong việc phòng chống bệnh sốt rét, tiến trình đang bị chững lại. Theo Báo cáo Sốt rét Thế giới mới nhất của WHO, không có sự gia tăng đáng kể nào trong việc giảm các ca sốt rét trong giai đoạn 2015 – 2017. Số ca tử vong do sốt rét ước tính trong năm 2017 là 435.000, hầu như không thay đổi so với năm trước.

Khu vực Châu Phi của WHO tiếp tục chiếm đến hơn 90% gánh nặng sốt rét toàn cầu. Đáng lo ngại, trong 10 quốc gia Châu Phi bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi bệnh sốt rét, ước tính có thêm 3,5 triệu trường hợp mắc bệnh trong năm 2017 so với năm trước đó.

Chìa khóa thành công của các quốc gia

Hành động khẩn cấp là cần thiết, và việc đối mặt với các thách thức nằm trong khả năng của các quốc gia chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi bệnh sốt rét. Vào ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét năm 2019, Tổ chức Y tế Thế giới phối hợp với Tổ chức Hợp tác RBM về chấm dứt Sốt rét, Ủy ban Liên minh Châu Phi và các tổ chức khác trong việc thúc đẩy Chương trình “Loại trừ sốt rét bắt đầu từ bạn”, một chiến dịch cấp cơ sở nhằm mục đích đưa bệnh sốt rét vào trong các chương trình nghị sự chính trị, huy động thêm các nguồn lực, và trao quyền cho các cộng đồng chủ động dự phòng và điều trị bệnh sốt rét.

Chiến dịch chấm dứt bệnh sốt rét lần đầu tiên được triển khai tại Senegal vào năm 2014, đã chính thức được chứng thực tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh Châu Phi bởi tất cả nguyên thủ của các quốc gia Châu Phi vào tháng 7/2018. Nó thu hút tất cả thành phần xã hội: các nhà lãnh đạo chính trị kiểm soát các quyết định chính sách và ngân sách của chính phủ; các công ty thuộc khu vực tư nhân được hưởng lợi từ lực lượng lao động không mắc bệnh sốt rét; các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi bệnh sốt rét, những người chủ động và tham gia vào các can thiệp kiểm soát bệnh sốt rét là rất quan trọng để thành công.

Việc trao quyền cho các cá nhân và cộng đồng thông qua các sáng kiến cơ sở như các chiến dịch chấm dứt bệnh sốt rét có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiến trình trong cuộc chiến phòng chống bệnh sốt rét toàn cầu.

Trên toàn cầu, thế giới đã có những tiến bộ đáng kinh ngạc trong phòng chống bệnh sốt rét, nhưng vẫn còn rất xa mới đạt được kết quả là thế giới không còn bệnh sốt rét. Hàng năm, tổng số ca sốt rét mới trên toàn cầu vượt hơn 200 triệu. Cứ mỗi 2 phút một đứa trẻ lại tử vong vì căn bệnh có thể dự phòng và điều trị này. Thiệt hại gây ra vượt xa sự mất mát và tử vong của mỗi cá nhân, gây thiệt hại cho hệ thống y tế, giảm năng suất lao động và suy thoái tăng trưởng kinh tế.

Vì vậy, đầu tư vào chăm sóc sức khỏe toàn cầu là cách tốt nhất để đảm bảo rằng tất cả các cộng đồng đều có thể tiếp cận với các dịch vụ cần thiết phòng chống bệnh sốt rét. Trao quyền cho các cá nhân và cộng đồng thông qua các sáng kiến cơ sở như vậy cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện tiến trình.

Theo dõi giám sát trở lại 

Để đáp ứng với các dữ liệu và xu hướng được công bố trong Báo cáo Sốt rét Thế giới, WHO và các đối tác đã thúc đẩy ban hành “Gánh nặng cao hơn dẫn đến Tác động cao hơn”, là cách tiếp cận mới để phòng chống bệnh sốt rét, đặc biệt là ở các quốc gia có gánh nặng bệnh tật cao nhất. Cách tiếp cận được xây dựng dựa trên 4 trụ cột:

1. Ý chí chính trị để giảm tử vong do bệnh sốt rét

2. Thông tin chiến lược để thúc đẩy tác động

3. Các hướng dẫn, chính sách và chiến lược tốt hơn

4. Đáp ứng phối hợp trong phòng chống sốt rét cấp quốc gia

Trong đó, trụ cột 1 kêu gọi các nhà lãnh đạo của các quốc gia bị ảnh hưởng bởi bệnh sốt rét chuyển các cam kết chính trị đã tuyên bố của họ thành các nguồn lực và hành động thực tế để cứu nhiều mạng sống hơn. Cuối cùng, các chiến dịch thu hút cộng đồng và các nhà lãnh đạo có thể thúc đẩy một môi trường trách nhiệm và có tính hành động.