Viện Chiến lược và Chính sách Y tế

Căn cứ vào Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Bảo hiểm y tế, Luật giao dịch điện tử và một số Luật có liên quan, ngày 24/12/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 166/2016/NĐ-CP Quy định về Giao dịch điện tử trong lĩnh vực Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Y tế và Bảo hiểm thất nghiệp. Nghị định này quy định bao gồm: đăng ký tham gia giao dịch điện tử trong lĩnh vực Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); cấp sổ BHXH, thẻ BHYT; giải quyết, chi trả các chế độ bảo hiểm; giám định, thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT và một số thông tin liên quan đến việc thực hiện chế độ các loại bảo hiểm trên.

Nghị định cho phép các bên liên quan đăng kí hồ sơ tham gia, cấp sổ/thẻ bảo hiểm, thanh toán, giải quyết các chi phí khám-chữa bệnh; chứng từ được nhận-gửi-lưu trữ đều được thực hiện bằng phương tiện điện tử. Trong nghị định có quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia vào giao dịch điện tử, bao gồm: Cơ quan/tổ chức/cá nhân tham gia giao dịch điện tử; Tổ chức cung cấp dịch vụ I-VAN (Tổ chức cung cấp Dịch vụ giá trị gia tăng về giao dịch điện tử-đóng vai trò trung gian giữa cơ quan/tổ chức/cá nhân tham gia giao dịch điện tử và Cơ quan BHXH); Cơ sở khám chữa bệnh; Cơ quan BHXH (chương 3) cũng như Hướng dẫn chi tiết các bước thực hiện giao dịch điện tử (chương 4); Chia sẻ, kết nối thông tin, dữ liệu để thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH (chương 5).

Các cơ quan/tổ chức/cá nhân được quyền lựa chọn giao dịch bằng phương tiện điện tử hoặc giao dịch bằng phương thức truyền thống trong lĩnh vực BHXH; tất cả đều được bảo đảm rõ ràng, bình đẳng, trung thực, an toàn, hiệu quả, tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo mật và toàn vẹn thông tin. Để thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH thì cá nhân/cơ quan/tổ chức phải bảo đảm có chứng thư số còn hiệu lực do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số; Có khả năng truy cập mạng Internet; có địa chỉ thư điện tử liên lạc ổn định và đăng ký với BHXH Việt Nam.

Chứng từ BHXH điện tử theo quy định tại Nghị định này có giá trị pháp lý như hồ sơ, chứng từ, thông báo và các văn bản băng giấy theo quy định của pháp luật. Chứng từ BHXH điện tử bao gồm: Hồ sơ BHXH điện tử; chứng từ kế toán theo quy định; các văn bản, thông báo khác của cơ quan/tổ chức/cá nhân thực hiện giao dịch.

Yêu cầu đối với chứng từ BHXH điện tử là phải có đủ chữ ký số của những người có trách nhiệm ký chứng từ BHXH điện tử theo quy định của pháp luật. Có thể chuyển đổi giữa 2 loại hóa chứng từ giấy-điện tử, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu sau: Phản ánh toàn vẹn nội dung của chứng từ giấy/điện tử; Có chữ ký và họ tên của người thực hiện chuyển chứng; Có ký hiệu riêng xác nhận đã được chuyển từ chứng từ giấy sang chứng từ điện tử hoặc ngược lại.

Thủ tục nộp chứng từ điện tử qua Cổng thông tin điện tử của BHXH VN hoặc Tổ chức I-VAN khá đơn giản và thuận tiện, người sử dụng có thể thực hiện giao dịch vào 24 giờ/ngày - 7 ngày/tuần và nhận được thông báo xác nhận chậm nhất 15 phút sau đó.

Đối với giao dịch thực hiện tại Cổng thông tin điện tử của BHXH VN, cơ quan/tổ chức/cá nhân lập Tờ khai đăng ký sử để được cấp tài khoản sử dụng (nếu có những thay đổi, bổ sung thông tin hoặc ngừng sử dụng tài khoản thì phải lập tờ khai để thông báo). Có hai cách để nộp hồ sơ giao dịch là truy cập trực tuyến tạo lập hồ sơ hoặc chuẩn bị sẵn hồ sơ theo chuẩn định dạng dữ liệu và truy cập tài khoản để gửi. Với giao dịch được thực hiện thông qua tổ chức I-VAN thì cũng thực hiện tương tự.

Nghị định trên có hiệu lực thi hành từ ngày 01/03/2017. Trong thời đại công nghệ số hóa ngày càng được ưa chuộng thì thực hiện các giao dịch BHXH điện tử sẽ giúp cho việc thực hiện thủ tục hành chính được đảm bảo công khai, minh bạch, chuyên nghiệp; đồng thời, giúp đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ và thủ tục, rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi cho người lao động và các đơn vị sử dụng lao động khi giao dịch với cơ quan BHXH.