|
|
|
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THÔNG TƯ SỐ 43/2015/TT-BYT VỀ NHIỆM VỤ, HÌNH THỨC TỔ CHỨC THỰC HIỆN NHIỆM VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN VÀ PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THÔNG TƯ SỐ 43/2015/TT-BYT VỀ NHIỆM VỤ, HÌNH THỨC TỔ CHỨC THỰC HIỆN NHIỆM VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN VÀ PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TS.Vũ Văn Hoàn, ThS.Đặng Lê Trí, TS.Trần Đức Thuận, ThS.Tạ Đăng Hưng, CN.Phan Thị Chi Mai, BS.Trần Trung Anh ĐẶT VẤN ĐỀ Năm 2015, Bộ Y tế ban hành Thông tư số 43/2015/TT-BYT quy định nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội (CTXH) của bệnh viện (BV).
Sau 5 năm triển khai, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn cho thấy hoạt động CTXH trong BV chưa thực hiện được đầy đủ các nhiệm vụ theo quy định tại Thông tư hoặc triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực cho người bệnh ngoài phạm vi quy định của Thông tư. Một số nhiệm vụ của CTXH trong BV theo quy định của Thông tư chưa rõ ràng, chưa phù hợp. Việc tuyển dụng, đào tạo và chế độ đãi ngộ đối với nhân viên CTXH tại các BV còn nhiều bất cập nên kết quả hoạt động chưa được như mong đợi.
Năm 2021, nghiên cứu “Đánh giá kết quả triển khai Thông tư 43/2013/TT-BYT về nhiệm vụ, hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội trong bệnh viện và phân tích các yếu tố ảnh hưởng” được Viện Chiến lược và Chính sách Y tế triển khai nhằm đề xuất bổ sung, điều chỉnh Thông tư cho phù hợp với bối cảnh thực tiễn.
MỤC TIÊU
1. Đánh giá kết quả triển khai thực hiện Thông tư số 43/2015/TT-BYT về quy định nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội tại một số bệnh viện.
2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình triển khai thực hiện hoạt động công tác xã hội tại các bệnh viện được khảo sát.
3. Đề xuất một số giải pháp nhằm bổ sung, điều chỉnh các quy định về nhiệm vụ, hình thức tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác xã hội trong bệnh viện.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu mô tả cắt ngang được triển khai từ tháng từ tháng 03/2021 đến hết tháng 09/2022 tại 3 BV đa khoa, 4 BV chuyên khoa tuyến Trung ương và các cơ sở có chức năng khám chữa bệnh (KCB) tuyến tỉnh, tuyến huyện tại 4 tỉnh: Phú Thọ, Đà Nẵng, Kon Tum, Cà Mau.
Thông tin định tính được khai thác bằng phương pháp thảo luận nhóm/phỏng vấn sâu với các đối tượng quản lý nhà nước về y tế, lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo các Khoa Phòng và nhân viên CTXH tại đơn vị.
Thông tin định lượng được thu thập qua biểu mẫu thống kê gửi tới toàn bộ các cơ sở y tế trong toàn quốc, phiếu khảo sát 363 đối tượng làm công tác quản lý và 688 đối tượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ CTXH tại các cơ sở KCB được lựa chọn.
CÁC KẾT QUẢ CHÍNH
1. Về kết quả triển khai thực hiện Thông tư số 43/2015/TT-BYT về quy định nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH tại một số BV
1) Về các hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH của các cơ sở KCB:
Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong số các cơ sở KCB gửi báo cáo có thông tin về việc thành lập bộ phận CTXH có 96,0% đơn vị đã thành lập Phòng/Tổ CTXH. Hầu hết các đơn vị thực hiện việc thành lập trước năm 2020, trong đó, các đơn vị tuyến huyện thành lập muộn hơn các đơn vị tuyến trên. Tỷ lệ đơn vị lựa chọn hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH theo các Phòng CTXH cao nhất ở tuyến Trung ương (84,0%), tiếp đến là tuyến tỉnh (24,7%) và tuyến huyện (5,7%).
Việc sắp xếp vị trí các Tổ CTXH trong tổ chức bộ máy không hoàn toàn theo quy định của Thông tư 43/TT-BYT, trong đó đa số trực thuộc Khoa Khám bệnh hoặc Phòng Điều dưỡng hoặc Phòng KHTH, nhưng một bộ phận đáng kể trực thuộc các phòng chức năng khác để thuận tiện trong công tác quản lý và phối hợp nhân lực giữa các bộ phận trong đơn vị. Số nhân lực chuyên trách của các Phòng CTXH của tuyến huyện chỉ đạt 3,5 người, thấp hơn điều kiện để thành lập Phòng theo quy định của Nghị định 120/2020/NĐ-CP nên khả năng phải sáp nhập cao nếu không bổ sung nhân lực.
Số lượng nhân viên chuyên trách nhiệm vụ CTXH tại các cơ sở KCB các tuyến đều tăng trong giai đoạn 2019 – 2021, trong đó, tỷ lệ nhân viên CTXH chuyên trách của các Phòng CTXH cao hơn các Tổ CTXH và tuyến trên cao hơn tuyến dưới. Các chức danh nghề nghiệp chuyên ngành y tế chiếm đa số trong lực lượng nhân viên CTXH tại các cơ sở KCB, trong đó chức danh nghề nghiệp điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y chiếm đa số. Nhân viên CTXH chuyên trách có chuyên môn chuyên ngành CTXH có trình độ đại học trở lên cao hơn các nhân viên CTXH có chuyên môn chuyên ngành y tế. Các nhân viên chuyên trách CTXH tại các cơ sở KCB các tuyến chủ yếu có thâm niên từ 5 năm trở xuống và ít được tham gia các khóa đào tạo, tập huấn kiến thức kỹ năng về CTXH. Các nhân viên kiêm nhiệm CTXH có tuổi nghề cao hơn nhưng cũng ít được tham gia các khóa đào tạo, tập huấn kiến thức kỹ năng về CTXH. Đây là hạn chế lớn nhất của lực lượng nhân viên CTXH. Các nhân viên chuyên trách CTXH chủ yếu hưởng phụ cấp ưu đãi nghề ở mức 20% như khối phòng chức năng. Tuy nhiên, một số nhân viên CTXH được phân công kiêm nhiệm công tác chuyên môn tại các khoa nên được hưởng mức phụ cấp theo các khoa. Một số cơ sở sử dụng nguồn thu của đơn vị để chi trả thêm từ 10% đến 20% phụ cấp ưu đãi nghề cho các nhân viên CTXH làm các công việc tiếp xúc nhiều với người bệnh.
Các cơ sở KCB các tuyến đều triển khai lực lượng cộng tác viên tại các khoa, phòng và số lượng cộng tác viên tăng trong giai đoạn 2019 – 2021 và được đánh giá là cánh tay nối dài của các Phòng/Tổ CTXH.
2) Về tình hình triển khai các nhiệm vụ CTXH tại các cơ sở KCB:
Kết quả khảo sát cho thấy, các cơ sở KCB các tuyến đều đã triển khai các nhiệm vụ thành phần ở các mức độ khác nhau. Trong đó, các đơn vị tập trung hơn vào các nhiệm vụ công tác đón tiếp, chỉ dẫn, cung cấp thông tin, giới thiệu về dịch vụ KCB nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình cung cấp dịch vụ, nâng cao sự hài lòng của người bệnh.
Các đơn vị không giao toàn bộ các nhiệm vụ CTXH tại BV đã được quy định tại Thông tư 43/2015/TT-BYT cho các Phòng/Tổ CTXH làm đầu mối, mà giao một số nhiệm vụ cho các phòng/bộ phận khác làm đầu mối nhiệm vụ. Lý do của việc điều chỉnh này là các phòng/bộ phận khác đảm đương nhiệm vụ đó tốt hơn.
Thông tin cho thấy, một bộ phận đáng kể lãnh đạo đơn vị và NVYT chưa nắm và hiểu đầy đủ về vai trò, nhiệm vụ của nghề CTXH trong lĩnh vực y tế. Do đó, vẫn còn ý kiến không đồng thuận về một số nhiệm vụ quan trọng, đặc trưng của CTXH tại các cơ sở KCB trong hỗ trợ người bệnh gặp khó khăn. Sự hạn chế về nhận thức này cũng đã khiến một bộ phận NVYT các khoa, phòng chưa có sự đồng cảm, chia sẻ, phối hợp với các nhân viên CTXH trong triển khai các nhiệm vụ, bao gồm nhiệm vụ chia sẻ, hỗ trợ với NVYT trong công tác điều trị cho người bệnh.
Một số nhiệm vụ CTXH đã được nhiều đơn vị thực tốt là công tác đón tiếp, chỉ dẫn, cung cấp thông tin, giới thiệu về dịch vụ KCB; công tác kêu gọi hỗ trợ các trường hợp NB gặp khó khăn. Các đơn vị đã kêu gọi được số lượng kinh phí và vật chất rất lớn để hỗ trợ người bệnh, người nhà người bệnh, NVYT trong giai đoạn 2019 – 2021. Đây là điểm sáng về thành tựu của công tác CTXH tại các cơ sở KCB đạt được trong giai đoạn 2019 – 2021. Tuy nhiên, có một số nhiệm vụ được cho rằng đang xung đột với các quy định khác hoặc vượt quá khả năng của các Phòng/Tổ CTXH cần điều chỉnh.
2. Về một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình triển khai thực hiện hoạt động CTXH tại một số BV được khảo sát
Việc triển khai các nhiệm vụ CTXH tại các cơ sở KCB cũng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như: 1) Các chính sách vĩ mô của Đảng, Nhà nước nói chung, cũng như của ngành Y tế; 2) Các yếu tố từ phía cơ sở KCB (sự ủng hộ của lãnh đạo, NVYT; cơ sở vật chất, trang thiết bị; nguồn kinh phí; năng lực của các nhân viên CTXH; công tác đào tạo nhân lực CTXH; Yếu tố đặc thù về chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và đối tượng phục vụ); 3) Ảnh hưởng từ phía người bệnh, người nhà NB; 4) Sự quan tâm ủng hộ của cộng đồng xã hội; 5) Sự quan tâm chưa đúng mức của các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền các cấp trong việc triển khai các nhiệm vụ CTXH tại các cơ sở KCB.
3. Về một số giải pháp nhằm bổ sung, điều chỉnh các quy định về nhiệm vụ, hình thức tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của CTXH trong BV
Kết quả khảo sát cho thấy, cơ bản các ý kiến đánh giá cao vai trò của Thông tư 43/2015/TT-BYT quy định nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH trong BV, coi văn bản này là cơ sở pháp lý thúc đẩy sự phát triển nghề CTXH trong ngành Y tế một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, Thông tư cũng còn một số bất cập tồn tại cần điều chỉnh để hoàn thiện hơn.
KHUYẾN NGHỊ
1. Đối với Bộ Y tế
Thông tư 43/2015/TT-BYT quy định về nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH của BV đã được các cơ sở KCB triển khai rộng rãi trong hệ thống mạng lưới, phát huy vai trò tích cực trong góp phần giải quyết những nhu cầu bức thiết trong CSSK, hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như làm gia tăng sự hài lòng của người dân khi sử dụng dịch vụ Y tế. Do đó, đề nghị Bộ Y tế tiếp tục tích cực triển khai chính sách này trong thời gian tới.
Tuy nhiên, Thông tư 43/2015/TT-BYT có một số điểm hạn chế cần xem xét điều chỉnh hoàn thiện trong thời gian tới, gồm:
1) Xem xét điểu chỉnh một số quy định của Thông tư 43/2015/TT-BYT phù hợp với thực tế, cụ thể là: xem xét thay cụm từ “tại bệnh viện” trong tên Thông tư thành “tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh” để tên Thông tư bao quát được cả các cơ sở KCB khác; quy định mở về vị trí Tổ CTXH trong tổ chức bộ máy; quy định rõ hơn về việc giao các nhiệm vụ cho Phòng/Tổ CTXH phù hợp với đặc thù của đơn vị; bổ sung quy định về hướng dẫn thực hành cho sinh viên, học viên sau đại học của các cơ sở KCB.
2) Xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn, các quy định, quy trình thực hiện đối với các nhiệm vụ CTXH phức tạp để tránh các sai sót.
3) Củng cố công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho nhân viên CTXH và các cộng tác viên về CTXH trong lĩnh vực y tế, bao gồm: xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với các nhóm đối tượng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên và các chính sách khuyến khích đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên CTXH.
4) Xem xét bổ sung quy định về chế độ phụ cấp, các quy định nhằm thu hút và duy trì bền vững nhân lực y tế chuyên ngành CTXH làm việc tại các BV.
5) Tăng cường công tác truyền thông về vai trò, chức năng nhiệm vụ của nghề CTXH trong các cơ sở KCB trong ngành y tế, các cấp chính quyền, đoàn thể trong hệ thống chính trị và tại cộng đồng.
6) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ CTXH của các cơ sở KCB để phát hiện các bất cập để xử lý kịp thời, cũng như khen thưởng các cá nhân, tổ chức đạt được thành tích tốt.
2. Đối với các Sở Y tế và chính quyền các địa phương
1) Tăng cường công tác truyền thông về vai trò, chức năng nhiệm vụ của nghề CTXH trong các cơ sở KCB trong ngành y tế, các cấp chính quyền, đoàn thể trong hệ thống chính trị và tại cộng đồng.
2) Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho nhân viên CTXH và các cộng tác viên về CTXH trong lĩnh vực y tế.
3) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ CTXH của các cơ sở KCB để phát hiện các bất cập để xử lý kịp thời, cũng như khen thưởng các cá nhân, tổ chức đạt được thành tích tốt.
3. Đối với các đơn vị triển khai thực hiện
1) Nâng cao nhận thức cho toàn thể viên chức đơn vị, người bệnh và người nhà người bệnh về vai trò, chức năng nhiệm vụ của nghề CTXH trong các cơ sở KCB.
2) Tổ chức bộ phận CTXH và mạng lưới cộng tác viên phù hợp với đặc thù của đơn vị, phân công nhiệm vụ rõ ràng dựa trên các điều kiện cần và đủ để thực hiện nhiệm vụ.
3) Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho nhân viên CTXH, các cộng tác viên về CTXH tại đơn vị.
4) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ CTXH của các khoa, phòng để phát hiện các bất cập xử lý kịp thời, cũng như khen thưởng các cá nhân, tổ chức đạt được thành tích tốt.
5) Có chế độ ưu đãi phù hợp để thu hút, duy trì ổn định lực lượng nhân viên CTXH tại đơn vị.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
