TRANG CHỦTÌM KIẾMSƠ ĐỒ WEBSITELIÊN HỆ
 Thứ sáu, Ngày 29 Tháng 03 Năm 2024  [ENGLISH]
  Đang truy cập: 104  
 
2 7 6 0 8 6 8 7
 
 
Các nghiên cứu khoa học
Đánh giá thực trạng nhân lực y tế hoạt động trong chương trình tiêm chủng mở rộng

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NHÂN LỰC Y TẾ HOẠT ĐỘNG TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIÊM CHỦNG MỞ RỘNG

Nguyễn Bạch Ngọc, Vũ Văn Hoàn và cộng sự

Nơi công bố : Bộ Y tế
Năm công bố: 2009

Mục tiêu nghiên cứu

1. Mô tả thực trạng về nhân  lực y tế thực hiện công tác tiêm chủng mở rộng (TCMR) ở cơ sở.
2. Đánh giá vai trò của y tế thôn bản trong các hoạt động của Chương trình.
3. Xác định các yếu tố khách quan tác động tới hiệu quả hoạt động của cán bộ y tế thực hiện Chương trình.
4. Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ y tế trong công tác tiêm chủng mở rộng.

Đối tượng nghiên cứu: bao gồm các cán bộ y tế tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp hoạt động tiêm chủng ở cơ sở tại các Trung tâm y tế dự phòng tỉnh, huyện,  các cán bộ y tế tại các trạm y tế (TYT) xã và nhân viên y tế thôn bản.

Địa bàn nghiên cứu: nghiên cứu được triển khai tại 6 tỉnh: Điện Biên, Bắc Kạn, Hà Nam, Thanh Hóa, Lâm Đồng, Bạc Liêu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp phương pháp nghiên cứu định lượng và nghiên cứu định tính. Nghiên cứu định lượng: thu thập thông tin qua các phiếu phỏng vấn tự điền dành cho các cán bộ y tế tham gia hoạt động tiêm chủng mở rộng tại các Trung tâm Y tế dự phòng (TTYTDP)  huyện và trạm y tế; Phiếu Trắc nghiệm  kiến thức tiêm chủng của các cán bộ TYT xã. Nghiên  cứu định tính:  được thực hiện qua tiến hành các cuộc phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm với các nhóm đối tượng có liên quan tại các cơ quan, đơn vị nghiên cứu. Phương pháp quan sát: Đánh giá kỹ năng thực hành tiêm chủng thông qua phân tích thao tác tiêm chủng, phân tích băng ghi hình buổi tiêm chủng của các TYT xã.

Kết quả nghiên cứu

Nhân lực y tế trong TCMR ở tuyến huyện: Tỷ lệ cán bộ chương trình và giám sát tiêm chủng ở tuyến huyện được đào tạo từ hệ y tế dự phòng /y tế công cộng rất thấp (12,5%). Có 17,3% cán bộ chưa được tập huấn về TCMR và giám sát tiêm chủng từ trong giai đoạn 2002 - 2007, trong đó chủ yếu là những người mới tham gia giám sát. Do vậy, 59% có nguyện vọng được đào tạo kỹ năng giám sát tiêm chủng, 56% có nguyện vọng được đào tạo mới về TCMR. Mỗi đợt giám sát của các TTYTDP huyện thường lồng ghép nhiều nội dung và thiếu kinh phí cho hoạt động giám sát, nên hoạt động giám sát tiêm chủng chưa được thực hiện  đều đặn, việc  giám sát còn nặng về hình  thức nên hiệu quả còn hạn chế.

Nhân lực y tế trong TCMR ở tuyến xã: Hiện nay, tất cả cán bộ của TYT xã đều tham gia các khâu trong buổi tiêm chủng thường xuyên. Do vậy, đối tượng đào tạo và tập huấn  về TCMR hàng năm thường chỉ có trạm trưởng và cán bộ chuyên trách tiêm chủng là chưa hợp lý. Có 74% cán bộ y tế xã có kiến thức về tiêm chủng đạt loại khá. Tỷ lệ này ở cán bộ chuyên trách tiêm chủng là 83,3. Có sự khác nhau về điểm kiến  thức TCMR theo dân tộc, đặc biệt  chỉ có 16% người dân tộc có điểm “đạt” về liều đường tiêm  vị trí tiêm trong khi tỷ lệ này  ở người Kinh là 84% (P< 0,001). Kiến thức về các lĩnh vực trong TCMR của cán bộ y tế không đồng  đều: kiến thức về liều đường tiêm vị trí tiêm đạt loại giỏi ở cả ba nhóm, trong khi đó điểm kiến thức về lịch tiêm, dây chuyền  lạnh và bảo quản  vắc xin đạt điểm khá; điểm về tiêm chủng chỉ đạt  trung bình. Cán bộ y tế xã còn có một số sai sót trong thực hành bảo quản vắc xin và tổ chức buổi tiêm chủng. Kỹ thuật thực hành tiêm chưa đảm bảo (52,8% không lắc lọ trước khi lấy vắc xin, 33,3% sát trùng da chưa đúng kỹ thuật, 69,4% dùng bông cồn xoa lên chỗ vừa tiêm, 84,7% ghi phiếu tiêm chủng trước khi tiêm, 83,3% không tuyên truyền  về vắc xin khi tiêm, 76,4% không hẹn ngày tiêm lần tới). Những sai sót thực hành nêu trên và điểm kiến thức của 2 nội dung này cũng kém hơn chứng tỏ 2 nội dung này chưa được coi trọng đúng mức. Nguyên nhân của các sai sót trên là: Nguyên nhân chủ quan: ý thức tuân thủ các quy định tiêm chủng của một số cán bộ y tế xã chưa cao, có thao tác cố tình vi phạm (ghi sổ tiêm chủng trước khi tiêm, không lắc lọ vắc xin trước khi tiêm...) Hạn chế về năng lực, trình độ. Nguyên nhân khách quan: 1) Một số cán bộ chuyên trách tiêm chủng và trạm trưởng chưa được đào tạo/tập huấn  về TCMR do mới được điều chuyển đến nhận nhiệm vụ; các cán bộ khác trong trạm chỉ được các cán bộ đi dự tập huấn về tập huấn  lại nên còn thiếu kiến thức về TCMR; 2) Trang thiết bị được trang bị chưa đầy đủ, cũ, hoặc lâu ngày  đã hỏng, hoặc không phù hợp, khiến cho cán bộ TYT xã khó có thể thực hiện đúng các quy định trong tiêm chủng an toàn; 3) Cán bộ y tế xã chịu sức ép tâm lý và căng thẳng thần kinh rất lớn vào ngày tiêm chủng thường xuyên do vừa phải đảm bảo tiêm an toàn vừa bị thúc bách về thời gian trong bối cảnh chật chội, đông đúc, ồn ào; 4) Một số quy định khó có thể thực hiện được trong buổi tiêm chủng như tư vấn trước tiêm, dặn dò gia đình sau tiêm.

Y tế thôn bản: Y tế thôn bản (YTTB) có vai trò quan trọng trong tuyên truyền, quản lý, vận động các gia đình đưa  trẻ em đi tiêm chủng. Ngoài ra, do điều kiện đặc thù, YTTB ở một số địa phương đã được huy động tham gia tiêm chủng thường xuyên cùng cán bộ y tế xã và đạt được các kết quả tốt. Đa số nhân viên y tế thôn bản không hài lòng với chế độ đãi ngộ hiện tại dành cho họ do định mức quá thấp và chậm thay đổi. Do đó đã xuất hiện nhiều trường hợp y tế thôn bản bỏ việc hoặc không thực hiện nhiệm vụ. Những YTTB đang tích cực tham gia được cho rằng chủ yếu xuất phát từ tấm lòng nhân ái với cộng đồng.

Khuyến nghị

Đối  với cán bộ chương trình và cán bộ giám sát TCMR ở tuyến huyện:  Cần đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng giám sát tiêm chủng cho các cán bộ y tế có tham gia vào hoạt động tiêm chủng mở rộng một cách thường xuyên và đầy đủ hơn. Nên xây quy trình giám sát chung và xây dựng bảng kiểm thống nhất cho tất cả cán bộ khi đi giám sát để thuận tiện cho việc theo dõi, hỗ trợ cho các trạm y tế. Cần có chế độ phụ cấp cho cán bộ đi giám sát tiêm chủng tại các trạm y tế và các điểm tiêm chủng mở rộng.

Đối với cán bộ TYT xã: Tổ chức tập huấn kiến thức và thực hành TCMR cho tất cả cán bộ của trạm; Xem xét điều chỉnh lại quy định về thực hiện công tác tư vấn trong buổi tiêm chủng phù hợp hơn với hoạt động tiêm chủng tại trạm. Quy định bắt buộc phải để áp phích về Lịch tiêm liều tiêm đường tiêm vị trí tiêm ngay tại mỗi bàn tiêm để hỗ trợ cho cán bộ trong buổi tiêm chủng thường xuyên. Hoàn thiện và đưa vào áp dụng Trắc nghiệm kiến thức TCMR để có thể đại trà đánh giá và phân loại đội ngũ cán bộ tiêm chủng hàng năm.

Đối với YTTB: Tại các xã còn khó khăn về tổ chức tiêm chủng, có thể đào tạo các nhân viên y tế thôn bản có khả năng đáp ứng đủ các yêu cầu về chuyên môn để họ tham gia tiêm cùng cán bộ của trạm y tế. Nên xem xét xây dựng và điều chỉnh một số chính sách ưu đãi đối với YTTB, gồm: nâng định mức về chế độ phụ cấp hàng tháng; cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn  phí hoặc đóng một phần.

Đối với gia đình người hưởng lợi: Để nâng cao trách nhiệm và nghĩa vụ của gia đình đối với việc tiêm chủng, nên thiết kế lại Phiếu tiêm chủng cá nhân thành Sổ tiêm chủng, trong đó có một số kiến thức cơ bản về TCMR.

Ngày 19/07/2013
Viện Chiến lược và Chính sách Y tế  
In trangXem & inGửi mailĐầu trangTrở lại
 
Ý kiến của bạn
Họ và tên *
Điện thoại Email :
Địa chỉ *
Nội dung *

 TÁC NGHIỆP
Trang thông tin điện tử Viện chiến lược và chính sách Y tế 
Địa chỉ:Ngõ 196 - Đường Hồ Tùng Mậu - Mai Dịch - Cầu Giấy - Hà Nội
Điện thoại:84-4-38234167. Fax:84-4-38232448.
Giấy phép thiết lập trang tin điện tử số: 47/GP-BC
do Cục báo chí Bộ văn hóa thông tin cấp ngày 25/04/2005.